در ازل پرتو حسنت ... حافظ

در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زد

عشق پیدا شد و آتش به همه عالم زد

جلوه‌ای کرد رخت دید ملک عشق نداشت

عین آتش شد از این غیرت و بر آدم زد

عقل می‌خواست کز آن شعله چراغ افروزد

برق غیرت بدرخشید و جهان برهم زد

مدعی خواست که آید به تماشاگه راز

دست غیب آمد و بر سینه نامحرم زد

دیگران قرعه قسمت همه بر عیش زدند

دل غمدیده ما بود که هم بر غم زد

جان علوی هوس چاه زنخدان تو داشت

دست در حلقه آن زلف خم اندر خم زد

حافظ آن روز طربنامه عشق تو نوشت

که قلم بر سر اسباب دل خرم زد

اگر آن ترک شیرازی: حافظ

اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را

به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را

بده ساقی می باقی که در جنت نخواهی یافت

کنار آب رکن آباد و گلگشت مصلا را

فغان کاین لولیان شوخ شیرین کار شهرآشوب

چنان بردند صبر از دل که ترکان خوان یغما را

ز عشق ناتمام ما جمال یار مستغنی است

به آب و رنگ و خال و خط چه حاجت روی زیبا را

من از آن حسن روزافزون که یوسف داشت دانستم

که عشق از پرده عصمت برون آرد زلیخا را

اگر دشنام فرمایی و گر نفرین دعا گویم

جواب تلخ می‌زیبد لب لعل شکرخا را

نصیحت گوش کن جانا که از جان دوست‌تر دارند

جوانان سعادتمند پند پیر دانا را

حدیث از مطرب و می گو و راز دهر کمتر جو

که کس نگشود و نگشاید به حکمت این معما را

غزل گفتی و در سفتی بیا و خوش بخوان حافظ

که بر نظم تو افشاند فلک عقد ثریا را

از یاد رفته فروغ فرخزاد

یاد بگذشته به دل ماند و دریغ

نیست یاری که مرا یاد کند

دیده ام خیره به ره ماند و نداد

نامه ای تا دل من شاد کند

خود ندانم چه خطایی کردم

که ز من رشتۀ الفت بگسست

در دلش جایی اگر بود مرا

پس چرا دیده ز دیدارم بست

هر کجا می نگرم باز هم اوست

که به چشمان ترم خیره شده

درد عشقست که با حسرت و سوز

بر دل پر شررم چیره شده

گفتم از دیده چو دورش سازم

 بی گمان زودتر از دل برود

 مرگ باید که مرا دریابد

ورنه دردیست که مشکل برود

 تا لبی بر لب من می لغزد

می کشم آه که کاش این او بود

کاش این لب که مرا می بوسد

 لب سوزنده آن بدخو بود

می کشندم چو در آغوش به مهر

پرسم از خود که چه شد آغوشش

 چه شد آن آتش سوزنده که بود

 شعله ور در نفس خاموشش

شعر گفتم که ز دل بردارم

بار سنگین غم عشقش را

شعر خود جلوه ای از رویش شد

با که گویم ستم عشقش را

مادر این شانه ز مویم بردار

سرمه را پاک کن از چشمانم

بکن این پیرهنم را از تن

زندگی نیست به جز زندانم

تا دو چشمش به رخم حیران نیست

به چه کار آیدم این زیبایی

بشکن این آینه را

ای مادر

حاصلم چیست ز خودآرایی

در ببندید و بگویید که من

جز از او از همه کس بگسستم

کس اگر گفت چرا؟ باکم نیست

فاش گویید که عاشق هستم

 قاصدی آمد اگر از ره دور

زود پرسید که پیغام از کیست

گر از او نیست بگویید آن زن

دیر گاهیست در این منزل نیست

شعر زیبای رمیده فروغ فرخزاد

نمی دانم چه می خواهم خدایا

به دنبال چه می گردم شب و روز

چه می جوید نگاه خسته من

چرا افسرده است این قلب پر سوز

ز جمع آشنایان می گریزم

به کنجی می خزم

آرام و خاموش

نگاهم غوطه ور در تیرگی ها

به بیمار دل خود می دهم گوش

گریزانم از این مردم که با من

 به ظاهر همدم و یکرنگ هستند

ولی در باطن از فرط حقارت

به دامانم دو صد پیرایه بستند

از این مردم که تا شعرم شنیدند

به رویم چون گلی خوشبو شکفتند

ولی آن دم که در

خلوت نشستند

مرا دیوانه ای بد نام گفتند

دل من ای دل دیوانۀ من

که می سوزی از این بیگانگی ها

مکن دیگر ز دست غیر فریاد

خدا را بس کن این دیوانگی ها

شعر زیبای شراب و خون فروغ فرخزاد

نیست یاری تا بگویم راز خویش

ناله پنهان کرده ام در ساز خویش

چنگ اندوهم خدا را زخمه ای

زخمه ای تا برکشم آواز خویش

برلبانم قفل خاموشی زدم

با کلیدی آشنا

بازش کنید

کودکِ دل، رنجۀ دست جفاست

با سرانگشتِ وفا نازش کنید

پر کن این پیمانه را ای هم نفس

پر کن این پیمانه را از خون او

مست مستم کن چنان کز شور می

باز گویم قصه افسون او

رنگ چشمش را چه می پرسی ز من

رنگ چشمش کی مرا پا بند کرد

آتشی کز دیدگانش سر کشید

این دل دیوانه را دربند کرد

از لبانش کی نشان دارم به جان

جز شرار بوسه های دلنشین

بر تنم کی مانده است یادگار

جز فشار بازوان آهنین

من چه می دانم سرانگشتش چه کرد

در میان خرمن گیسوی من

آنقدر دانم که این آشفتگی

زان سبب افتاده اندر موی من

آتشی شد بر دل و

جانم گرفت

راهزن شد راه ایمانم گرفت

رفته بود از دست من دامان صبر

چون ز پا افتادم آسمانم گرفت

گم شدم در پهنه صحرای عشق

در شبی چون چهره بختم سیاه

ناگهان بی آنکه بتوانم گریخت

بر سرم بارید باران گناه

مست بودم، مست عشق و مست ناز

مردی آمد قلب سنگم را

ربود

بس که رنجم داد و لذت دادمش

ترک او کرد چه می دانم که بود

مستیم از سر پرید ای همنفس

بار دیگر پرکن این پیمانه را

خون بده خون دل آن خودپرست

تا به پایان آرم این افسانه را

شعر بسیار زیبای چون سبوی تشنه... استاد مهدی اخوان ثالث

از تهی سرشار

جویبار لحظه ها جاریست

چون سبوی تشنه کاندر خواب بیند آب، واندر آب بیند سنگ

دوستان و دشمنان را می شناسم من

 زندگی را دوست می دارم

 مرگ را دشمن

 وای، اما با که باید گفت این؟ من دوستی دارم

که به دشمن خواهم از او التجا بردن

جویبار لحظه ها جاری

شعر بسیار زیبای سگ ها و گرگ ها استاد مهدی اخوان ثالث

1

هوا سرد است و برف آهسته بارد

 ز ابری ساکت و خاکستری رنگ

 زمین را بارش مثقال، مثقال

فرستد پوشش فرسنگ، فرسنگ

سرود کلبۀ بی روزن شب

 سرود برف و باران است امشب

 ولی از زوزه های باد پیداست

 که شب مهمان توفان است امشب

 دوان بر پرده های برفها، باد

 روان بر بالهای باد، باران

 درون کلبۀ بی روزن شب

 شب توفانی سرد زمستان

 آواز سگها

زمین سرد است و برف آلوده و تر

 هوا تاریک و توفان خشمناک است

 کشد مانند گرگان، باد، زوزه

ولی ما نیکبختان را چه باک است؟

 کنار مطبخ ارباب، آنجا

 بر آن خاک ارّه های نرم خفتن

 چه لذت بخش و مطبوع است و آنگاه

عزیزم گفتم و جانم شنفتن

وز آن ته مانده های سفره خوردن

و گر آن هم نباشد استخوانی

 چه عمر راحتی، دنیای خوبی

 چه ارباب عزیز و مهربانی

ولی شلاق! این دیگر بلایی ست

بلی، اما تحمل کرد باید

 درست است اینکه الحق دردناک است

ولی ارباب آخر رحمش آید

گذارد چون فروکش کرد خشمش

 که سر بر کفش و بر پایش گذاریم

شمارد زخمهامان را و ما این

محبت را غنیمت می شماریم

2

خروشد باد و بارد همچنان برف

ز سقف کلبۀ بی روزن شب

شب توفانی سرد زمستان

زمستان سیاهِ مرگ مرکب

آواز گرگها

زمین سرد است و برف آلوده و تر

 هوا تاریک و توفان خشمگین است

کشد مانند سگها باد، زوزه

زمین و آسمان با ما به کین است

شب و کولاک رعب انگیز و وحشی

شب و صحرای وحشتناک و سرما

بلای نیستی، سرمای پر سوز

 حکومت می کند بر دشت و بر ما

نه ما را گوشۀ گرم کنامی

 شکاف کوهساری سر پناهی

 نه حتی جنگلی کوچک، که بتوان

در آن آسود بی تشویش گاهی

 دو دشمن در کمین ماست، دایم

دو دشمن می دهد ما را شکنجه

برون: سرما، درون: این آتش جوع

که بر ارکان ما افکنده پنجه

دو اینک، سومین دشمن که ناگاه

برون جست از کمین و حمله ور گشت

سلاح آتشین بی رحم، بی رحم

نه پای رفتن و نی جای برگشت

بنوش ای برف! گلگون شو، برافروز

 که این خون، خون ما بی خانمانهاست

که این خون، خون گرگان گرسنه ست

که این خون، خون فرزندان صحراست

درین سرما، گرسنه، زخم خورده

دَویم آسیمه سر بر برف چون باد

 ولیکن عزت آزادگی را

نگهبانیم، آزادیم، آزاد

شعری از آنتوان دو سنت اگزو پری

هر ثانیه که می گذرد،

چیزی از تو را با خود می برد

زمان غارتگر غریبی است،

همه چیز را

بی اجازه می برد

و تنها یک چیز را

همیشه فراموش می کند

حس دوست داشتن تو را...

هرگز از مرگ نهراسیده ام ... احمد شاملو

هرگز از مرگ نهراسیده ام

اگر چه دستانش از ابتذال، شکننده تر بود.

هراس من

باری

همه از مردن در سرزمینی است

که مزد گورکن

از آزادی آدمی

افزون تر باشد

جستن

یافتن

و آنگاه

به اختیار

برگزیدن

و از خویشتن خویش

بارویی پی افکندن

اگر مرگ را از این همه ارزش افزونتر باشد

حاشا حاشا

که هرگز از مرگ

هراسیده باشم!

تمدن چیست و چگونه ساخته می شود؟ لطفا بخوانید

تمدن یگانه کالایی است که مبادله نمی‌پذیرد وفقط باید در درون یک ملت «تولید» شود.

اگر آن طور بودکه همه ملت‌ها با خرید فناوری متمدن می‌شدند رفتار برخی شهروندان خودمان را که سوار بر آخرین مدل خودروهای ژاپنی با آخرین فناوری آنها هستند، ببینید.

قدرت فناوری خیره کننده چشم‌بادامی‌های ژاپن، به رغم همه جلال وشکوهش، «فرع»ی است کوچک بر تمدنی که این ملت آفریده است. «اصل» این تمدن را بیش از آنچه در کارخانه‌های معظم ایالت اُزاکا بتوان یافت در ویرانه‌های دلخراش ایالت فوکوشیما می‌توان دید.

وقتی رفتار متمدنانه آوارگانی که از پی مخوف‌ترین زلزله‌ قرن، منظم و تمیز در صف آب می‌ایستند وبی جنجال و هیاهو و ناسزا فقط به اندازه مصرف همان روز خود، آب دریافت می‌کنند با رفتار مردمان یک کشور جهان سومی، در شرایطی کاملا عادی، مقایسه می‌کنیم، معنای تمدن نمایان می‌شود.

در همه فیلم‌ها و عکس‌های خبری که از روزهای پس از زلزله و سونامی ویرانگر ژاپن منتشر شد یک صحنه درگیری، ازدحام، هجوم، غارت فروشگاه، ولع برای دریافت کمک‌های اعطایی، بی‌نظمی و حتی فریاد و جزع دیده نمی‌شد. یکی از خبرگزاری‌ها خلاصه مشاهدات خبرنگارانش را چنین بازتاب داده است:

1ـ صفوف منظم آب و غذا بدون هیچ حرف زننده یا رفتار خشن.

2ـ هیچ ساختمانی در زلزله 9 ریشتری آسیب ندید. همه خسارت‌ها مربوط به سونامی و ورود دریا به شهر بود.

3ـ غارتگری دیده نشد. زورگویی یا از دست دیگران ربودن دیده نشد. فقط تفاهم بود.

4ـ 50 نفر از کارگران نیروگاه اتمی، به رغم نشت مواد رادیو اکتیو، با از جان گذشتگی ماندند تا به خنک کردن دستگاه‌ها ادامه دهند.

5ـ حتی یک مورد سوگواری شدید یا زدن به سر و صورت دیده نمی‌شد. مصیبت و غم همراه با طمانینه بود.

6 ـ مردم فقط اقلام مورد نیاز خود را تهیه کردند و این باعث شد به همه آب و آذوقه برسد.

7ـ مردم از افراد ناتوان و پیر و بیمار دستگیری می‌کردند. رستوران‌ها قیمت‌ها را کاهش دادند. یک خودپرداز بدون محافظ دست نخورده ماند.

8ـ همه دقیقاً می دانستند باید چه کاری انجام دهند. انگار بار دومی بود که این اتفاق افتاده است!

9ـ رسانه‌ها در انتشار اخبار محتاط و دقیق بودند. از انتشار گزارش‌های التهاب‌آفرین خودداری می‌کردند و فقط اخبار آرام‌بخش پخش می‌شد.

10ـ هنگامی که در یک فروشگاه برق رفت، مردم اجناس را برگرداندند سرجایشان و به آرامی فروشگاه را ترک کردند.

این همان تمدنی است که بقیه محصولات و مصنوعات تمدنی، بر آن بنا شده است. سونی و پاناسونیک و هیتاچی و تویوتا و هوندا و نیسان موتورز بر این تمدن بنا شده است. چنین فرهنگ و چنان رفتار مدنی است که منجر به رشد و توسعه در همه عرصه‌ها و همه ابعاد می‌شود. زیربنای ناب تمدن یک سرزمین را باید در مواقع بحران دید. اینها را مقایسه کنید با رفتار بسیاری از هموطنان خودمان، آن هم در مواقع عادی و فراوانی و ثبات، ببینید ابعاد تفاوت را.

فرق است میان مردمی که پس از جنگ ویرانگر جهانی و انفجار دو بمب اتمی در کشورش، کارگرانش در سراسر جهان نان خالی می‌خوردند و هر یک «سنت»شان را به «ین» تبدیل می‌کردند تا سرزمینشان را بسازند با قشر تازه به دوران رسیده کشورهای جهان سومی که هر یک «واحد پول ملی»‌شان را به دلار تبدیل می‌کنند تا در جهان غرب سرمایه‌گذاری کنند.

دوستی نقل می‌کرد سالیان پیش به همراه چند هموطن برای کار به ژاپن رفته بودیم و چند اتاق کنار هم اجاره کرده بودیم. اتاق‌ها قفل و بست نداشت. هرچه به صاحبخانه گفتیم چرا قفل و کلید ندارد، گفت برای چه نگرانید. اینجا امن است. کسی به شما کاری ندارد. بالاخره بعد از چند روز با شرمندگی به او حالی کردیم که از شما نگران نیستیم، از خودمان نگرانیم!

به هرحال، تمدن را نه می‌توان خرید و نه می‌توان با شعار و دستور به دست آورد. «تمدن» محصولی است که باید در فرایندی عاقلانه، متعهدانه، هوشمندانه و به غایت منظم تولید شود. زمینه تولید تمدن نه دانشگاه و کارخانه و وزارتخانه و دولت، که «خانواده» و «آموزش و پرورش» است. تا عزمی نکنیم و حرکت به سمت تمدن را به صورت یک جهاد مستمر نیاغازیم، اگر از بام تا شام شعار دهیم، خاصیتی نخواهد داشت.

شعر بسیار زیبای پرستار استاد مهدی اخوان ثالث

شب از شبهای پاییزی ست

 از آن همدرد و با من مهربان شبهای شک آور

 ملول و خسته دل گریان و طولانی

شبی که در گمانم من که آیا بر شبم گرید،

چنین همدرد

 و یا بر بامدادم گرید، از من نیز پنهانی

من این می گویم و دنباله دارد شب

خموش و مهربان با من

به کردار پرستاری سیه پوش، پیشاپیش دل برکنده از بیمار

 نشسته در کنارم، اشک بارد شب

من اینها گویم و دنباله دارد شب ...

شعر بسیار زیبای پیغام استاد مهدی اخوان ثالث

چون درختی در صمیم سرد و بی ابر زمستانی

 هر چه برگم بود و بارم بود

 هر چه از فر بلوغ گرم تابستان و میراث بهارم بود

 هر چه یاد و یادگارم بود

 ریخته ست

 چون درختی در زمستانم

 بی که پندارد بهاری بود و خواهد بود

دیگر اکنون هیچ مرغ پیر یا کوری

 در چنین عریانی انبوهم آیا لانه خواهد بست؟

دیگر آیا زخمه های هیچ پیرایش

 با امید روزهای سبز آینده

 خواهدم این سوی و آن سو خست؟

چون درختی اندر اقصای زمستانم

 ریخته دیری ست

 هر چه بودم یاد و بودم برگ

 یاد با نرمک نسیمی چون نماز شعلۀ بیمار لرزیدن

 برگ چونان صخرۀ کری نلرزیدن

یاد رنج از دستهای منتظر بردن

برگ از اشک و نگاه و ناله آزردن

ای بهار همچنان تا جاودان در راه

 همچنان تا جاودان بر شهرها و روستاهای دگر بگذر

 هرگز و هرگز

 بر بیابان غریب من

 منگر و منگر

 سایۀ نمناک و سبزت هر چه از من دورتر، خوشتر

 بیم دارم کز نسیم ساحر ابریشمین تو

تکمۀ سبزی بروید باز بر پیراهن خشک و کبود من

 همچنان بگذار

تا درود دردناک اندهان ماند سرود من

شعر بسیار بسیار زیبای میراث استاد مهدی اخوان ثالث

پوستینی کهنه دارم من

یادگاری ژنده پیر از روزگارانی غبار آلود

سالخوردی جاودان مانند

 مانده میراث از نیاکانم مرا، این روزگار آلود

 جز پدرم آیا کسی را می شناسم من

 کز نیاکانم سخن گفتم؟

نزد آن قومی که ذرات شرف در خانۀ خونشان

 کرده جا را بهر هر چیز دگر، حتی برای آدمیت، تنگ

خنده دارد از نیاکانی سخن گفتن، که من گفتم

جز پدرم آری

 من نیای دیگری نشناختم هرگز

نیز او چون من سخن می گفت

همچنین دنبال کن تا آن پدر جدم

 کاندر اخم جنگلی ، خمیازۀ کوهی

 روز و شب می گشت یا می خفت

 این دبیر گیج و گول و کوردل: تاریخ

 تا مذهّب دفترش را گاهگه می خواست

 با پریشان سرگذشتی از نیاکانم بیالاید

رعشه می افتادش اندر دست

در بنان دُرفشانش کِلک شیرین سلک می لرزید

حبرش اندر محبر پر لیقه چون سنگ سیه می بست

زانکه فریاد امیر عادلی چون رعد بر می خاست

هان کجایی؟ ای عموی مهربان! بنویس

ماه نو را دوش ما، با چاکران، در نیمه شب دیدیم

مادیان سرخ یال ما سه کرّت تا سحر زایید

در کدامین عهد بوده ست اینچنین یا آنچنان بنویس

لیک هیچت غم مباد از این

 ای عموی مهربان، تاریخ

 پوستینی کهنه دارم من که می گوید

 از نیاکانم برایم داستان، تاریخ

من یقین دارم که در رگهای من خون رسولی یا امامی نیست

 نیز خون هیچ خان و پادشاهی نیست

 وین ندیم ژنده پیرم دوش با من گفت

کاندرین بی فخربودنها گناهی نیست

پوستینی کهنه دارم من

 سالخوردی جاودان مانند

 مرده ریگی داستان گوی از نیاکانم ،که شب تا روز

گویدم چون و نگوید چند

 سالها زین پیشتر در ساحل پر حاصل جیحون

بس پدرم از جان و دل کوشید

تا مگر کاین پوستین را نو کند بنیاد

او چنین می گفت و بودش یاد

 داشت کم کم شبکلاه و جبۀ من نو تَرَک می شد

 کشتگاهم برگ و بر می داد

 ناگهان توفان خشمی باشکوه و سرخگون برخاست

 من سپردم زورق خود را به آن توفان و گفتم هر چه بادا باد

تا گشودم چشم، دیدم تشنه لب بر ساحل خشک کَشَف­رودم

پوستین کهنۀ دیرینه ام با من

 اندرون، ناچار، مالامال نور معرفت شد باز

 هم بدان سان کز ازل بودم

 باز او ماند و سه پستان و گل زوفا

 باز او ماند و سکنگور و سیه دانه

 و آن بآیین حجره زارانی

 کآنچه بینی در کتاب تحفۀ هندی

 هر یکی خوابیده او را در یکی خانه

 روز رحلت پوستینش را به ما بخشید

ما پس از او پنج تن بودیم

 من به سان کاروانسالارشان بودم

کاروانسالار ره نشناس

اوفتان و خیزان

تا بدین غایت که بینی، راه پیمودیم

سالها زین پیشتر من نیز

 خواستم کاین پوستیم را نو کنم بنیاد

 با هزاران آستین چرکین دیگر برکشیدم از جگر فریاد

 این مباد ! آن باد

 ناگهان توفان بیرحمی سیه برخاست

 پوستینی کهنه دارم من

 یادگار از روزگارانی غبار آلود

 مانده میراث از نیاکانم مرا، این روزگار آلود

های فرزندم!

بشنو و هشدار

 بعد من این سالخورد جاودان مانند

 با بر و دوش تو دارد کار

 لیک هیچت غم مباد از این

 کو کدامین جبۀ زربفت رنگین می شناسی تو؟

کز مرقع پوستین کهنۀ من پاکتر باشد؟

با کدامین خلعتش آیا بدل سازم

 که من نه در سودا ضرر باشد؟

ای دختر جان

همچنانش پاک و دور از رقعۀ آلودگان می دار

به باغ همسفران سهراب سپهری

صدا کن مرا

صدای تو خوب است

صدای تو سبزینه آن گیاه عجیبی است

 که در انتهای صمیمیت حزن می روید

در ابعاد این عصر خاموش

 من از طعم تصنیف درمتن ادراک یک کوچه تنهاترم

بیا تا برایت بگویم چه اندازه تنهایی من بزرگ است

و تنهایی من شبیخون حجم ترا پیش بینی نمی کرد

 و خاصیت عشق این است

 کسی نیست

 بیا زندگی را بدزدیم آن وقت

میان دو دیدار قسمت کنیم

بیا با هم از حالت سنگ چیزی بفهمیم

بیا زودتر چیزها را ببینیم

ببین عقربک های فواره در صفحه ساعت حوض

زمان را به گردی بدل می کنند

بیا آب شو مثل یک واژه در سطر خاموشی ام

بیا ذوب کن در کف دست من جرم نورانی عشق را

 مرا گرم کن

و یک بار هم در بیابان کاشان هوا ابر شد

و باران تندی گرفت

 و سردم شد آن وقت در پشت یک سنگ

اجاق شقایق مرا گرم کرد

در این کوچه هایی که تاریک هستند

 من از حاصل ضرب تردید و کبریت می ترسم

من از سطح سیمانی قرن می ترسم

 بیا تا نترسم من از شهرهایی که خاک سیاشان چراگاه جرثقیل است

مرا باز کن مثل یک در به روی هبوط گلابی در این عصر معراج پولاد

مرا خواب کن زیر یک شاخه دور از شب اصطکاک فلزات

اگر کاشف معدن صبح آمد صدا کن مرا

 و من در طلوع گل یاسی از پشت انگشت های تو بیدار خواهم شد

 و آن وقت

حکایت کن از بمبهایی که من خواب بودم و افتاد

حکایت کن از گونه هایی که من خواب بودم و تر شد

بگو چند مرغابی از روی دریا پریدند

در آن گیر و داری که چرخ زره پوش از روی رویای کودک گذر داشت

قناری نخ زرد آواز خود را به پای چه احساس آسایشی بست

بگو در بنادر چه اجناس معصومی از راه وارد شد

چه علمی به موسیقی مثبت بوی باروت پی برد

چه ادراکی از طعم مجهول نان در مذاق رسالت تراوید

و آن وقت من مثل ایمانی از تابش استوا گرم

 ترا در سر آغاز یک باغ خواهم نشانید

شعر بسیار زیبای آب سهراب سپهری

آب را گل نکنیم

در فرودست انگار کفتری می خورد آب

یا که در بیشۀ دور سیره ای پر می شوید

یا در آبادی کوزه ای پر می گردد

آب را گل نکنیم

شاید این آب روان می رود پای سپیداری تا فروشوید اندوه دلی

دست درویشی شاید نان خشکیده فرو برده در آب

زن زیبایی آمد لب رود

آب را گل نکنیم

روی زیبا دو برابر شده است

چه گوارا این آب

چه زلال این رود

مردم بالا دست چه صفایی دارند

 چشمه هاشان جوشان گاوهاشان شیرافشان باد

من ندیدم دهشان

بی گمان پای چپرهاشان جا پای خداست

 ماهتاب آنجا می کند روشن پهنای کلام

بی گمان در ده بالا دست چینه ها کوتاه است

 مردمش می دانند که شقایق چه گلی است

 بی گمان آنجا آبی آبی است

 غنچه ای می شکفد اهل ده باخبرند

چه دهی باید باشد

 کوچه باغش پر موسیقی باد

 مردمان سر رود، آب را می فهمند

گل نکردنش، ما نیز

 آب را گل نکنیم

روشنی من گل آب سهراب سپهری

 ابری نیست

 بادی نیست

می نشینم لب حوض

گردش ماهی ها روشنی من گل آب

پاکی خوشه زیست

 مادرم

ریحان می چیند

 نان و ریحان و پنیر آسمانی بی ابر اطلسی هایی تر

رستگاری نزدیک لای گلهای حیاط

نور در کاسه مس چه نوازش ها می ریزد

نردبان از سر دیوار بلند صبح را روی زمین می آرد

 پشت لبخندی پنهان هر چیز

روزنی دارد دیوار زمان که از آن چهره من پیداست

چیزهایی هست

که نمی دانم

 می دانم سبزه ای را بکنم خواهم مرد

می روم بالا تا اوج من پر از بال و پرم

 راه می بینم در ظلمت من پر از فانوسم

 من پر از نورم و شن

و پر از دار و درخت

 پرم از راه از پل از رود از موج

 پرم از سایه برگی در آب

 چه درونم تنهاست

صدای پای آب سهراب سپهری

اهل کاشانم

 روزگارم بد نیست

تکه نانی دارم خرده هوشی سر سوزن ذوقی

مادری دارم بهتراز برگ درخت

 دوستانی بهتر از آب روان

 و خدایی که دراین نزدیکی است

لای این شب بوها پای آن کاج بلند

روی آگاهی آب روی قانون گیاه

 من مسلمانم

قبله ام یک گل سرخ

جانمازم چشمه مهرم نور

 دشت سجاده من

 من وضو با تپش پنجره ها می گیرم

 در نمازم جریان دارد ماه

جریان دارد طیف

سنگ از پشت نمازم پیداست

 همه ذرات نمازم متبلور شده است

 من نمازم را وقتی می خوانم

که اذانش را باد گفته باشد سر گلدسته سرو

 من نمازم را پی تکبیره الاحرام علف می خوانم

پی قد قامت موج

 کعبه ام بر لب آب

 کعبه ام زیر اقاقی هاست

 کعبه ام مثل نسیم باغ به باغ می رود شهر به شهر

حجرالاسود من روشنی باغچه است

 اهل کاشانم

 پیشه ام نقاشی است

 گاه گاهی قفسی می سازم با رنگ می فروشم به شما

تا به آواز شقایق که در آن زندانی است

 دل تنهایی تان تازه شود

چه خیالی چه خیالی ... می دانم

پرده ام بی جان است

 خوب می دانم حوض نقاشی من بی ماهی است

 اهل کاشانم

نسبم شاید برسد

به گیاهی در هند به سفالینه ای از خاک سیلک

نسبم شاید به زنی فاحشه در شهر بخارا برسد

 پدرم پشت دو بار آمدن چلچله ها پشت دو برف

پدرم پشت دو خوابیدن در مهتابی

 پدرم پشت زمانها مرده است

 پدرم وقتی مرد آسمان آبی بود

 مادرم بی خبر از خواب پرید خواهرم زیبا شد

 پدرم وقتی مرد پاسبان ها همه شاعر بودند

مرد بقال از من پرسید : چند من خربزه می خواهی ؟

 من از او پرسیدم : دل خوش سیری چند ؟

پدرم نقاشی می کرد

تار هم می ساخت تار هم می زد

خط خوبی هم داشت

باغ ما در طرف سایه دانایی بود

باغ ما جای گره خوردن احساس و گیاه

باغ ما نقطه برخورد نگاه و قفس و آیینه بود

 باغ ما شاید قوسی از دایره سبز سعادت بود

میوه کال خدا را آن روز می جویدم در خواب

 آب بی فلسفه می خوردم

 توت

بی دانش می چیدم

 تا اناری ترکی بر می داشت دست فواره خواهش می شد

تا چلویی می خواند سینه از ذوق شنیدن می سوخت

گاه تنهایی صورتش را به پس پنجره می چسبانید

 شوق می آمد دست در گردن حس می انداخت

فکر بازی می کرد

زندگی چیزی بود مثل یک بارش عید یک چنار پر سار

زندگی

در آن وقت صفی از نور و عروسک بود

 یک بغل آزادی بود

زندگی در آن وقت حوض موسیقی بود

طفل پاورچین پاورچین دور شد کم کم در کوچه سنجاقک ها

 بار خود را بستم رفتم از شهر خیالات سبک بیرون

دلم از غربت سنجاقک پر

 من به مهمانی دنیا رفتم

من به دشت اندوه

من به باغ عرفان

 من به ایوان چراغانی دانش رفتم

رفتم از پله مذهب بالا

 تا ته کوچه شک

 تا هوای خنک استغنا

تا شب خیس محبت رفتم

 من به دیدار کسی رفتم در آن سر عشق

 رفتم و رفتم تا زن

 تا چراغ لذت

تا سکوت خواهش

تا صدای پر تنهایی

 چیزها دیدم در روی زمین

 کودکی دیدم ماه را بو می کرد

 قفسی بی در دیدم که در آن روشنی پرپر می زد

 نردبانی که از آن عشق می رفت به بام ملکوت

 من زنی را دیدم نور در هاون می کوبید

ظهر در سفره آنان نان بود سبزی بود دوری شبنم بود کاسه داغ محبت بود

 من گدایی دیدم

در به در می رفت آواز چکاوک می خواست

و سپوری که به یک پوسته خربزه می برد نماز

بره ای را دیدم بادبادک می خورد

من الاغی دیدم ینجه را می فهمید

در چراگاه نصیحت گاوی دیدم سیر

شاعری دیدم هنگام خطاب به گل سوسن می گفت شما

من کتابی دیدم واژه هایش همه از جنس بلور

 کاغذی دیدم از جنس بهار

 موزه ای دیدم دور از سبزه

 مسجدی دور از آب

سر بالین فقیهی نومید کوزه ای دیدم لبریز سوال

قاطری دیدم بارش انشا

اشتری دیدم بارش سبد خالی پند و امثال

عارفی دیدم بارش تننا ها یا هو

 من قطاری دیدم روشنایی می برد

 من قطاری دیدم

فقه می برد و چه سنگین می رفت

من قطاری دیدم که سیاست می برد و چه خالی می رفت

 من قطاری دیدم تخم نیلوفر و آواز قناری می برد

 و هواپیمایی که در آن اوج هزاران پایی

 خاک از شیشه آن پیدا بود

کاکل پوپک

 خال های پر پروانه

عکس غوکی در حوض

و عبور مگس از

کوچه تنهایی

 خواهش روشن یک گنجشک وقتی از روی چناری به زمین می آید

و بلوغ خورشید

 و هم آغوشی زیبای عروسک با صبح

پله هایی که به گلخانه شهوت می رفت

پله های که به سردابه الکل می رفت

پله هایی که به قانون فساد گل سرخ

و به ادراک ریاضی حیات

 پله هایی که به

بام اشراق

پله هایی که به سکوی تجلی می رفت

 مادرم آن پایین

استکان ها را در خاطره شط می شست

 شهر پیدا بود

 رویش هندسی سیمان ‚ آهن ‚ سنگ

سقف بی کفتر صدها اتوبوس

 گل فروشی گلهایش را می کرد حراج

در میان دو درخت گل یاس شاعری تابی می بست

 پسری سنگ به دیوار دبستان میزد

 کودکی هسته زردآلو را روی سجاده بیرنگ پدر تف می کرد

و بزی از خزر نقشه جغرافی آب می خورد

بنددرختی پیدا بود : سینه بندی بی تاب

چرخ یک گاری در حسرت واماندن اسب

اسب در حسرت خوابیدن گاری چی

 مردگاریچی در حسرت مرگ

عشق پیدا بود

موج پیدا بود

برف پیدا بود دوستی پیدا بود

 کلمه پیدا بود

 آب پیدا بود عکس اشیا در آب

 سایه گاه خنک یاخته ها در تف خون

 سمت مرطوب حیات

 شرق اندوه نهاد بشری

فصل ولگردی در کوچه زن

بوی تنهایی در کوچه فصل

 دست تابستان یک بادبزن پیدا بود

سفره دانه به گل

سفر پیچک این خانه به آن خانه

سفر ماه به حوض

فوران گل حسرت از خاک

ریزش تاک جوان ازدیوار

 بارش شبنم روی پل خواب

پرش شادی از خندق مرگ

 گذر حادثه از پشت کلام

جنگ یک روزنه با خواهش نور

 جنگ یک پله با پای بلند خورشید

جنگ تنهایی

با یک آواز

جنگ زیبای گلابی ها با خالی یک زنبیل

جنگ خونین انار و دندان

 جنگ نازی ها با ساقه ناز

جنگ طوطی و فصاحت با هم

 جنگ پیشانی با سردی مهر

حمله کاشی مسجد به سجود

حمله باد به معراج حباب صابون

حمله لشکر پروانه به برنامه دفع آفات

 حمله دسته

سنجاقک به صف کارگر لوله کشی

حمله هنگ سیاه قلم نی به حروف سربی

حمله واژه به فک شاعر

فتح یک قرن به دست یک شعر

فتح یک باغ به دست یک سار

فتح یک کوچه به دست دو سلام

فتح یک شهربه دست سه چهار اسب سوار چوبی

 فتح یک عید به دست دو عروسک یک توپ

 قتل یک جغجغه روی

تشک بعد از ظهر

قتل یک قصه سر کوچه خواب

قتل یک غصه به دستور سرود

قتل مهتاب به فرمان نئون

قتل یک بید به دست دولت

قتل یک شاعر افسرده به دست گل یخ

همه ی روی زمین پیدا بود

نظم در کوچه یونان می رفت

 جغد در باغ معلق می خواند

 باد در گردنه خیبر بافه ای

از خس تاریخ به خاور می راند

روی دریاچه آرام نگین قایقی گل می برد

در بنارس سر هر کوچه چراغی ابدی روشن بود

مردمان را دیدم

 شهر ها را دیدم

دشت ها را کوهها را دیدم

 آب را دیدم خاک رادیدم

 نور و ظلمت را دیدم

 و گیاهان را در نور و گیاهان را در ظلمت

دیدم

 جانور را در نور و جانور را در ظلمت دیدم

و بشر را در نور و بشر را در ظلمت دیدم

اهل کاشانم اما

شهر من کاشان نیست

شهر من گم شده است

 من با تاب من با تب

 خانه ای در طرف دیگر شب ساخته ام

من دراین خانه به گم نامی نمناک علف نزدیکم

من صدای نفس

باغچه را می شنوم

و صدای ظلمت را وقتی از برگی می ریزد

و صدای سرفه روشنی از پشت درخت

 عطسه آب از هر رخنه ی سنگ

 چک چک چلچله از سقف بهار

 و صدای صاف و باز و بسته شدن پنجره تنهایی

و صدای پاک و پوست انداختن مبهم عشق

 متراکم شدن ذوق پریدن در بال

و ترک خوردن خودداری روح

 من صدای قدم خواهش را می شونم

 و صدای پای قانونی خون را در رگ

ضربان سحر چاه کبوترها

تپش قلب شب آدینه

جریان گل میخک در فکر

شیهه پاک حقیقت از دور

 من صدای وزش ماده را می شنوم

 و صدای کفش ایمان را در کوچه شوق

 و صدای باران را روی پلک تر عشق

روی موسیقی غمناک بلوغ

روی اواز انارستان ها

و صدای متلاشی شدن شیشه شادی در شب

 پاره پاره شدن کاغذ زیبایی

 پر و خالی شدن کاسه غربت از باد

 من به آغاز زمین نزدیکم

نبض گل ها را می گیرم

 آشنا هستم با سرنوشت تر آب عادت سبز درخت

روح من در جهت تازه اشیا جاری است

روح من کم سال است

 روح من گاهی از شوق سرفه اش می گیرد

 روح من بیکاراست

قطره های باران را ‚ درز آجرها را می شمارد

 روح من گاهی مثل یک سنگ سر راه حقیقت دارد

من ندیدم دو صنوبر را با هم دشمن

 من ندیدم بیدی سایه اش را

بفروشد به زمین

رایگان می بخشد نارون شاخه خود را به کلاغ

 هر کجا برگی هست شور من می شکفد

بوته خشخاشی شست و شو داده مرا در سیلان بودن

مثل بال حشره وزن سحر را میدانم

 مثل یک گلدان می دهم گوش به موسیقی روییدن

 مثل زنبیل پر از میوه تب تند رسیدن دارم

مثل یک میکده در مرز کسالت هستم

 مثل یک ساختمان لب دریا نگرانم به کشش های بلند ابدی

 تا بخواهی خورشید تا بخواهی پیوند تا بخواهی تکثیر

من به سیبی خشنودم

و به بوییدن یک بوته بابونه

 من به یک آینه یک بستگی پاک قناعت دارم

 من نمی خندم اگر بادکنک می ترکد

و نمی خندم اگر فلسفه ای ماه را نصف می کند

من صدای پر بلدرچین را می شناسم

رنگ های شکم هوبره را اثر پای بز کوهی را

خوب می دانم ریواس کجا می روید

 سار کی می آید کبک کی می خواند باز کی می میرد

ماه در خواب بیابان چیست

 مرگ در ساقه خواهش

 و تمشک لذت زیر دندان هم آغوشی

زندگی رسم خوشایندی است

زندگی بال و پری دارد با وسعت مرگ

پرشی دارد اندازه عشق

 زندگی چیزی نیست که لب طاقچه عادت از یادمن و تو برود

زندگی جذبه دستی است که می چیند

زندگی نوبر انجیر سیاه در دهان گس تابستان است

زندگی بعد درخت است به چشم حشره

زندگی تجربه شب پره در تاریکی است

 زندگی حس غریبی است که یک مرغ مهاجر دارد

زندگی سوت قطاری است که درخواب پلی می پیچد

زندگی دیدن یک باغچه از شیشه مسدود هواپیماست

خبر رفتن موشک به فضا

لمس تنهایی ماه

فکر بوییدن گل در کره ای دیگر

زندگی شستن یک بشقاب است

 زندگی یافتن سکه دهشاهی در جوی خیابان است

زندگی مجذور آینه است

 زندگی گل به توان ابدیت

زندگی ضرب زمین در ضربان دل ما

زندگی هندسه ساده و یکسان نفسهاست

هر کجا هستم باشم

 آسمان مال من است

 پنجره فکر هوا عشق زیمن مال من است

 چه اهمیت دارد

 گاه اگر می رویند

قارچ های غربت ؟

 من نمی دانم که چرا می گویند : اسب حیوان نجیبی است

کبوتر زیباست

 و چرا در قفس هیچ کسی کرکس نیست

 گل شبدر چه کم از لاله قرمز دارد

چشم ها را باید شست جور دیگر باید دید

واژه ها را باید شست

واژه باید خود باد واژه باید خود

باران باشد

چترها را باید بست

 زیر باران باید رفت

فکر را خاطره را زیر باران باید برد

با همه مردم شهر زیر باران باید رفت

دوست را زیر باران باید برد

عشق را زیر باران باید جست

 زیر باران باید با زن خوابید

زیر باران باید بازی کرد

زیر باران باید چیز

نوشت حرف زد نیلوفر کاشت

 زندگی تر شدن پی در پی

زندگی آب تنی کردن در حوضچه اکنون است

رخت ها را بکنیم

آب در یک قدمی است

روشنی را بچشیم

شب یک دهکده را وزن کنیم خواب یک آهو را

 گرمی لانه لک لک را ادراک کنیم

روی قانون چمن پا نگذاریم

در موستان گره

ذایقه را باز کنیم

 و دهان را بگشاییم اگر ماه درآمد

و نگوییم که شب چیز بدی است

 و نگوییم که شب تاب ندارد خبر از بینش باغ

 و بیاریم سبد

 ببریم این همه سرخ این همه سبز

صبح ها نان و پنیرک بخوریم

 و بکاریم نهالی سر هر پیچ کلام

و بپاشیم میان دو هجا تخم سکوت

و نخوانیم کتابی که در آن باد نمی آید

 و کتابی که در آن پوست شبنم تر نیست

 و کتابی که در آن یاخته ها بی بعدند

و نخواهیم مگس از سر انگشت طبیعت بپرد

و نخواهیم پلنگ از در خلقت برود بیرون

 و بدانیم اگر کرم نبود زندگی چیزی کم داشت

و اگر خنج نبود لطمه

می خورد به قانون درخت

و اگر مرگ نبود دست ما در پی چیزی می گشت

 و بدانیم اگر نور نبود منطق زنده پرواز دگرگون می شد

 و بدانیم که پیش از مرجان خلایی بود در اندیشه دریا ها

و نپرسیم کجاییم

 بو کنیم اطلسی تازه بیمارستان را

و نپرسیم که فواره اقبال کجاست

 و نپرسیم چرا قلب حقیقت آبی است

 و نپرسیم پدرهای پدرها چه نسیمی چه شبی داشته اند

 پشت سرنیست فضایی زنده

پشت سر مرغ نمی خواند

پشت سر باد نمی آید

 پشت سر پنجره سبز صنوبر بسته است

پشت سر روی همه فرفره ها خاک نشسته است

 پشت سر خستگی تاریخ است

 پشت سر خاطره ی موج به ساحل صدف سرد سکون می ریزد

لب دریا برویم

 تور در آب بیندازیم

 و بگیریم طراوت را از آب

 ریگی از روی زمین برداریم

 وزن بودن را احساس کنیم

 بد نگوییم به مهتاب اگر تب داریم

دیده ام گاهی در تب ماه می آید پایین

می رسد دست به سقف ملکوت

دیده ام سهره بهتر می خواند

 گاه زخمی که به پا داشته ام

 زیر و بم های زمین را به من آموخته است

گاه در بستر بیماری من حجم گل چند برابر شده است

و فزون تر شده است قطر نارنج شعاع فانوس

و نترسیم از مرگ

 مرگ پایان کبوترنیست

مرگ وارونه یک زنجره نیست

 مرگ در ذهن اقاقی جاری است

مرگ در آب و هوای خوش اندیشه نشیمن دارد

 مرگ در ذات شب دهکده از صبح سخن می گوید

مرگ با خوشه انگور می آید به دهان

مرگ در حنجره سرخ - گلو می خواند

مرگ مسوول قشنگی پر شاپرک است

مرگ گاهی ریحان می چیند

 مرگ گاهی ودکا می نوشد

گاه در سایه نشسته است به ما می نگرد

و همه می دانیم

 ریه های لذت پر اکسیژن مرگ است

در نبندیم به روی سخن زنده تقدیر که از پشت چپر های صدا

می شنویم

پرده را برداریم

بگذاریم که احساس هوایی بخورد

 بگذاریم بلوغ زیر هر بوته که می خواهد بیتوته کند

بگذاریم غریزه پی بازی برود

 کفش ها را بکند و به دنبال فصول از سر گل ها بپرد

بگذاریم که تنهایی آواز بخواند

 چیز بنویسد

 به خیابان برود

ساده باشیم

ساده باشیم چه در باجه یک بانک چه در زیر درخت

کار مانیست شناسایی راز گل سرخ

کار ما شاید این است

 که در افسون گل سرخ شناور باشیم

پشت دانایی اردو بزنیم

 دست در جذبه یک برگ بشوییم و سر خوان برویم

 صبح ها وقتی خورشید در می آید متولد بشویم

 هیجان ها را پرواز دهیم

 روی ادراک  ‚ فضا ‚ رنگ صدا پنجره گل نم بزنیم

آسمان را بنشانیم میان دو هجای هستی

ریه را از ابدیت پر و خالی بکنیم

بار دانش را از دوش پرستو به زمین بگذاریم

 نام را باز ستانیم از ابر

از چنار از پشه از تابستان

روی پای تر باران به بلندی محبت برویم

در به روی بشر و نور و گیاه و حشره باز کنیم

کار ما شاید این است

 که میان گل نیلوفر و قرن

پی آواز حقیقت بدویم

کاشان | قریه چنار | تابستان 1343

تصنیف و شعر زیبای اوج آسمان (غوغای ستارگان) از زنده یاد کریم فکور

امشب در سر شوری دارم

امشب در دل نــوری دارم

باز امشب در اوج آسـمانم

راضی باشد بـا ستارگانم

امشب یک سر شوق و شورم

از ایـن عــالــم گــویــی دورم

از شـادی پـر گـیرم کـه رسـم بـه فلک

سرود هستی خوانم در بر حور و ملک

در آسمان‌ها غوغا فکنم

سبو بریزم ساغر شکنم

امشب یک سر شوق و شورم

از ایـن عــالــم گــویــی دورم

با ماه و پـرویـن سخنی گویم

وز روی مه خـود اثـری جویـم

جان یابم زین شبها

می کاهم از غمها

مـاه و زهـره را بــه طـرب آرم

از خود بی خبرم ز شعف دارم

نغمه‌ای بر لب ها

نغمه‌ای بر لب ها

امشب یک سر شوق و شورم

از ایـن عــالــم گــویــی دورم

امشب در سر شوری دارم

امشب در دل نــوری دارم

باز امشب در اوج آسـمانم

راضی باشد بـا ستارگانم

امشب یک سر شوق وشورم

از ایـن عــالــم گــویــی دورم

تصنیف زیبا و به یاد ماندنی الهه ناز از زنده یاد کریم فکور

باز ای الهه ناز

با دل من بســـاز

کاین غم جانگداز

برود ز برم

گـــر دل من نیاسود

از گناه تو بود

بیا تا ز سر گنهت گذرم

باز می‌کنم دست یاری

به سویت دراز

بیا تا غم خود را

با راز و نیاز

ز خاطر ببرم

گر نکند تیر خشمت، دلم را هدف

به خدا همچون مرغ پرشور و شعف

به سویت بپرم

آنکه او به غمت دل بندد چون من کیست

ناز تو، بیش از این بهر چیست

تو الهه نازی

در بزمم بنشین

من تو را وفادارم

بیا که جز این

نباشد هنرم

این همه بی وفایی

ندارد ثمر

به خدا اگر از من

نگیری خبر

نیابی اثرم

غزل برای گل آفتابگردان استاد دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی

نفست شکفته بادا و

                      ترانه ات شنیدم

                                            گل آفتابگردان!

نگهت خجسته بادا و

                      شکفتن تو دیدم

                                            گل آفتابگردان!

به سحر که خفته در باغ، صنوبر و ستاره،

تو به آب ها سپاری همه صبر و خواب خود را

و رصد کنی ز هر سو، ره آفتاب خود را.

نه بنفشه داند این راز، نه بید و رازیانه

دم همتی شگرف است تو را درین میانه.

تو همه در این تکاپو

                      که حضور زندگی نیست

                                            به غیر آرزوها

و به راه آرزوها،

                      همه عمر،

                                            جست و جو ها.

من و بویۀ رهایی،

وگرم به نوبت عمر،

رهیدنی نباشد

تو و جست و جو

وگر چند، رسیدنی نباشد.

چه دعات گویم ای گل!

تویی آن دعای خورشید که مستجاب گشتی

شده اتحاد معشوق به عاشق از تو، رمزی

نگهی به خویشتن کن که خود آفتاب گشتی!